Een aantal van de kankerpatiënten die worden behandeld in het Radboudumc hoeven binnenkort minder vaak te worden bestraald. Dat is te danken aan de aankoop van een MR-Linac, het neusje van de zalm voor het onderzoeken en behandelen van tumoren.

BETTINE WINTERS

Gisteren werden de grootste en zwaarste onderdelen van het gigantische apparaat in de bunker van het ziekenhuis gehesen. Het bijzondere van de MR-Linac is dat het tegelijkertijd een mri-scan maakt én kan bestralen. Tot nu toe zijn dat in het Radboudumc, zoals vrijwel overal in de wereld, twee aparte processen.

Dat betekent dat er eerst een mri of een CT-scan wordt gemaakt en later op basis van die scan wordt bestraald. Op het moment van bestralen (ofwel radiotherapie), is daardoor niet exact in beeld waar de tumor en omliggende organen liggen. Daarom wordt nu nog vaker gewerkt met een lage dosis per bestraling. ,,Iemand met prostaatkanker komt nu bijvoorbeeld wel 28 keer voor radiotherapie", zegt projectleider Ellen Brunenberg.

Wetenschappers van het UMC Utrecht bedachten en ontwikkelden de MR-Linac, waarmee de arts tijdens het bestralen de tumor en de omliggende organen ziet. Daardoor kan die heel gericht behandelen en kan de stralingsdosis omhoog. Dat is een revolutionaire verandering. ,,Een patiënt met prostaatkanker hoeft daarom nog maar vijf keer behandeld te worden."

Maar er is meer winst. Alvleesklierkanker is nu moeilijk te bestralen, omdat die klier op een lastig te bereiken plek ligt en er kwetsbare organen omheen liggen. ,,Het is weinig hoopgevend, als die diagnose wordt gesteld."

De nauwkeuriger bestraling met de MR-Linac biedt perspectief op meer behandelmogelijkheden en daarmee op een langer leven voor de patiënt. In het UMC Utrecht, waar in 2018 de eerste MR-Linac is geïnstalleerd, zijn al bijna tien patiënten met alvleesklierkanker behandeld.

Hoofd radiotherapie van het UMC Utrecht, Robbert Tersteeg, is razend enthousiast. Hij kan mensen behandelen voor wie anders weinig uitzicht is op herstel, omdat een operatie niet mogelijk is. ,,Ik heb laatst iemand bestraald met een zeldzame tumor in het hart."

Maar ook voor veelvoorkomende vormen van kanker, zoals darmkanker, borstkanker, slokdarmkanker en longkanker, zijn er voordelen. Tersteeg verwacht dat er in de toekomst veel minder geopereerd hoeft te worden. Bij darmkanker gebeurt dat al, waardoor mensen geen stoma meer nodig hebben. Dat levert een enorme winst op voor de kwaliteit van leven van patiënten.

,,Bij borstkanker wordt nu geopereerd en daarna bestraald. We willen dat omdraaien en dan indien nodig nog opereren en liever helemaal niet meer."

Nijmegen loopt met deze nieuwe kankerbehandeling voorop. Er zijn wereldwijd nog maar enkele exemplaren van de MR-Linac in gebruik. In Nederland wordt het apparaat ook gebruikt in Amsterdam. Dat in het Radboudumc wordt de komende maanden ingeregeld en naar verwachting in het najaar in gebruik genomen.

Bron: De Gelderlander, 30.04.2020